PIT - zasady, kontrowersje. Zmiany w ustawie PDOF
Od początku roku 2013 ustawodawca wprowadził zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej zwaną ustawą PDOF.
Od początku roku 2013 ustawodawca wprowadził zmiany w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej zwaną ustawą PDOF. Parlamentarzyści uznali zmiany za bardzo istotne dla gospodarki kraju i wprowadzili je w dosyć nietypowy sposób, a mianowicie przepisem art. 3 pkt. 5 ustawy z dnia 16 listopada 2012r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012r. poz. 1342) wprowadzono do ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012r. poz. 361, ze zm.) nowy art. 24d. o następującej treści:
Art. 24d. 1. W przypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury (rachunku), a jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) - kwoty wynikającej z umowy albo innego dokumentu, i nieuregulowania tej kwoty w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności, podatnik jest obowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów.
2. Jeżeli termin płatności jest dłuższy niż 60 dni, zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z dokumentów, o których mowa w ust, 1, dokonuje się z upływem 90 dni od daty zaliczenia tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie została ona uregulowana w tym terminie.
3. Zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, dokonuje się w miesiącu, w którym upływa termin określony w tych przepisach.
4. Jeżeli po dokonaniu zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, zobowiązanie zostanie uregulowane, podatnik w miesiącu, w którym uregulował zobowiązanie, zwiększa koszty uzyskania przychodów o kwotę dokonanego zmniejszenia.
5. Jeżeli w miesiącu, w którym podatnik ma obowiązek dokonać zmniejszenia, o którym mowa w ust. 1 lub 2, podatnik nie ponosi kosztów uzyskania przychodów lub poniesione koszty są niższe od kwoty zmniejszenia, wówczas ma obowiązek zwiększyć przychody o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone koszty uzyskania przychodów.
6. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio, w przypadku nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych, do tej części odpisów amortyzacyjnych, które podatnik zaliczył do kosztów uzyskania przychodów.
7. W przypadku nabycia lub wytworzenia środków trwałych albo nabycia wartości niematerialnych i prawnych, jeżeli termin, o którym mowa w ust. 1 lub 2, upływa nie później niż w miesiącu następującym po miesiącu wprowadzenia ich do ewidencji, do kosztów uzyskania przychodów zalicza się odpisy amortyzacyjne od tych środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych w części, w jakiej ich cena nabycia lub koszt wytworzenia wynikający z dokumentów, o których mowa w ust. 1, zostały uregulowane w terminie określonym w ust. 1 lub 2. Jeżeli zobowiązanie zostało uregulowane w terminie późniejszym, podatnik w miesiącu uregulowania tego zobowiązania zwiększa koszty uzyskania przychodów o kwotę odpisów amortyzacyjnych, które nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie zdania pierwszego.
8. Jeżeli zgodnie z art. 22 zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów kwoty wynikającej z dokumentów, o których mowa w ust. 1, nastąpi po upływie terminu określonego w ust. 1 lub 2, to zaliczenie tej kwoty do kosztów uzyskania przychodów następuje z uwzględnieniem art. 22, z tym że nie wcześniej niż w miesiącu jej uregulowania.
9. Przepisy ust. 1-8 stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy zobowiązanie zostało zapłacone w części.
10. Przepisy ust. 1-9 stosuje się odpowiednio, jeżeli termin, o którym mowa w ust. 1 lub 2, upływa po likwidacji pozarolniczej działalności gospodarczej, likwidacji działów specjalnych produkcji rolnej albo zmianie formy opodatkowania na zryczałtowaną formę opodatkowania określoną w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym albo w ustawie z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub w odniesieniu do działów specjalnych produkcji rolnej zmianie zasad ustalania dochodu, z tym że zmniejszenie albo zwiększenie kosztów uzyskania przychodów lub zwiększenie przychodów następuje za rok podatkowy, w którym nastąpiła likwidacja tej działalności lub działów specjalnych produkcji rolnej albo za rok podatkowy poprzedzający rok podatkowy, w którym nastąpiła zmiana formy opodatkowania lub zmiana zasad ustalania dochodu.
11. Przepisy ust. 1-10 stosują podatnicy prowadzący pozarolniczą działalność gospodarczą lub działy specjalne produkcji rolnej.
Jak wynika z materiałów ustawodawcy, zawartych w druku sejmowym 833 z roku 2012, nadrzędnym celem wprowadzenia zmian m.in. art. 24d ustawy PDOF, było zapobieżenie powstawaniu tzw. zatorów płatniczych w gospodarce: Propozycja zmian polega na wprowadzeniu do ustaw o podatkach dochodowych rozwiązań, na podstawie których podatnik będący dłużnikiem obowiązany będzie do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów w przypadku nieuregulowania kwoty wynikającej z faktury (innego dokumentu) w ciągu 30 dni od upływu terminu płatności ustalonego przez strony.
Proponuje się dodanie art. 24d w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz art. 15b w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowiących, iż w przypadku braku zapłaty kwoty wynikającej z faktury (rachunku), umowy albo innego dokumentu, przed upływem 30 dni od upływu terminu płatności, podatnicy byliby zobowiązani do dokonania korekty kosztów uzyskania przychodów.
Wprowadzenie takiej regulacji nie oznacza odstąpienia od stosowania zasady memoriałowej, gdyż generalnie w dalszym ciągu podatnicy będą ją stosować do kwalifikowania ponoszonych kosztów do kosztów uzyskania przychodów. Natomiast w sytuacji, gdy nie dokonają zapłaty w odpowiednim terminie, wówczas będą zobowiązani do dokonania stosownej korekty kosztów.
W celu uniknięcia sytuacji, gdy podatnik będzie wykorzystywał swoją dominującą pozycję wobec dostawcy usług lub towarów przez narzucanie długich terminów płatności, proponuje się rozwiązanie polegające na wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów kwot nieopłaconych w terminie 90 dni od dnia zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów.
Zgodnie z propozycją korekta kosztów byłaby dokonywana „na bieżąco”, a więc w miesiącu, w którym upłyną wskazane w ustawie podatkowej terminy.
Proponowane rozwiązania będą miały odpowiednie zastosowanie do odpisów amortyzacyjnych (…)
Zaproponowane regulacje obejmują także sytuację, w której podatnik nie ponosi kosztów uzyskania przychodów lub poniesione koszty są niższe od kwoty zmniejszenia; wówczas zwiększa on przychody o kwotę, o którą nie zostały zmniejszone koszty podatkowe.
Przepisy regulują także sytuację, w której kwota zobowiązania jest rozpoznawana w kosztach dopiero po upływie terminu ostatecznego uregulowania zobowiązania (np. dotyczy kosztów bezpośrednich). Wprowadza się zasadę, iż kwota ta nie może być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów wcześniej niż w miesiącu jej uregulowania.
Zakłada się, iż projektowane przepisy będą miały zastosowanie nie tylko wtedy, gdy nie zostanie zapłacona cała kwota, ale także wówczas, gdy dojdzie do częściowego nieuregulowania zobowiązania. Podatnicy będą wówczas zobowiązani do proporcjonalnego wyłączenia z kosztów podatkowych odpowiedniej kwoty. Analogicznie podatnicy będą zobowiązani postąpić w przypadku „korekty” kosztów i następnie częściowego uregulowania należności wierzyciela. Podobna sytuacja będzie miała miejsce w przypadku niezaliczenia kwot wynikających z faktury (innego dokumentu) do kosztów podatkowych (zarówno bezpośrednio, jak i przez odpisy amortyzacyjne).
Proponuje się, aby przepisy ustaw zmienianych w art. 3 oraz w art. 4, w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą, miały zastosowanie do kwot wynikających z faktur (rachunków) lub jeżeli nie istniał obowiązek wystawienia faktury (rachunku) z umów albo innych dokumentów, zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów przed dniem wejścia w życie ustawy, których termin płatności upływa po dniu 31 grudnia 2012 r.
W przypadku podatników podatku dochodowego od osób prawnych, których rok podatkowy jest inny niż rok kalendarzowy i rozpoczął się przed dniem 1 stycznia 2013 r. i zakończy się po dniu 31 grudnia 2012 r., będą oni stosować do końca przyjętego przez siebie roku podatkowego przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu dotychczasowym. Jednocześnie w odniesieniu do takich podatników projektowane regulacje będą miały zastosowanie także do kwot, które zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, o którym mowa w zdaniu poprzednim, i których termin płatności upływa po zakończeniu tego roku podatkowego.
Przepis art. 24d. ustawy PDOF stanowi, moim zdaniem, prawdziwą rewolucję w systemie podatkowym. Zgodnie z literą nowego prawa przedsiębiorca dokonuje wielu operacji księgowych wobec faktury dokumentującej koszt. Jednakże ustawodawca mierząc wszystkich przedsiębiorców jedną miarą popełnia poważny błąd. Przedsiębiorcy tylko w niektórych wypadkach stosują zasady polegające na wpisywaniu w koszty uzyskania przychodu - kwoty wykazanej w fakturze bądź w umowie, i to w miesiącu otrzymania faktury.
Zastrzeżenie musi budzić też porównanie celów parlamentarzystów, czyli walki z zatorami płatniczymi ze środkami zastosowanymi w ustawie podatkowej. Za obietnicą pomocy gospodarce, kryje się faktycznie jej dodatkowe obciążenie. Ustawodawca tym przepisem bowiem, niczego w występowaniu zatorów nie zmieni, natomiast nałoży podatek na przedsiębiorców z trudem jeszcze funkcjonujących. Przedsiębiorca, który ma już dzisiaj kłopoty z płynnością i ściąganiem swoich należności, zostanie dodatkowo opodatkowany z powodu braku pieniędzy na obsługę zobowiązań.
Polski ustawodawca wdrażając pewne przepisy, zwyczajowo pomija zasady logiki jak też zwyczajnej transparentności. Skąd parlamentarzyści wiedzą, iż wykluczenie z kosztów podatkowych wydatków niezapłaconych wpłynie na zmniejszenie zatorów? Jakie prawa logiki oraz jakie badania pozwalają założyć, iż nowy przepis wpłynie na zmniejszenie zadłużenie przedsiębiorstw?
Dla podatników rodzą się inne problemy. Jak temu zaradzić? - skontaktuj się z TDP. Przejdź do formularza kontaktowego i zadzwoń lub napisz do nas!
